Dieetadviezen bij zwangerschapsdiabetes

Inhoudsopgave                                                   

Inleiding
Zwangerschapsdiabetes 
Waaruit wordt glucose gemaakt?
Doel van de behandeling
Zwangerschapdiabetes en voeding
Samenstellen van de maaltijden
Voedinglijst
Vragen?
Eigen aantekeningen

Inleiding
In deze brochure vindt u informatie over zwangerschapsdiabetes. Er wordt uitgelegd wat zwangerschapsdiabetes is en wat het verband is tussen zwangerschapsdiabetes en uw voeding. Verder vindt u in deze brochure een handleiding over hoe u uw maaltijden zo goed mogelijk kunt samenstellen.

Zwangerschapsdiabetes
Zwangerschapsdiabetes is meestal een tijdelijke stoornis in de verwerking van glucose (=bloedsuiker) die, via uw voeding, in het bloed komt. Nadat u gegeten hebt wordt de voeding langzaam verteerd in uw lichaam. De koolhydraten (verzamelnaam voor suikers) uit uw voeding worden afgebroken tot glucose, die vanuit de darmen worden opgenomen in het bloed. De glucose kan alleen door de cellen worden opgenomen met behulp van het hormoon insuline. Insuline wordt gemaakt door de pancreas (=alvleesklier). Tijdens de zwangerschap is de behoefte aan insuline verhoogd omdat de placenta (=moederkoek) meer hormonen maakt die de werking van insuline tegengaan. Bij zwangerschapsdiabetes is de alvleesklier niet in staat te voldoen aan deze verhoogde behoefte. Door het tekort aan insuline wordt niet voldoende glucose uit het bloed opgenomen in de lichaamscellen en ontstaat er in het bloed een te hoog glucosegehalte.

Waaruit wordt glucose gemaakt?
Glucose wordt gemaakt uit koolhydraten. Koolhydraten komen in de voeding voor in de vorm van:

In deze folder worden een aantal dieetadviezen gegeven, gebaseerd op de richtlijnen goede voeding.

De belangrijkste voedingsregels op een rijtje:

• Eet gevarieerd
• Eet niet teveel
• Gebruik minder verzadigd vet
• Eet veel groente, fruit en brood
• Veilig……. ga hygiënisch met uw voedsel om

Doel van de behandeling
De behandeling van uw zwangerschapsdiabetes is erop gericht de hoeveelheid glucose in het bloed zo goed mogelijk te houden en de kans op grote schommelingen te verkleinen. Tijdens uw zwangerschap moet uw bloedglucosegehalte schommelen tussen 4 en 7. Bij andere vormen van diabetes gelden andere normen.

Zwangerschapsdiabetes en voeding
De basis van het advies het advies bij zwangerschapsdiabetes is Goede Voeding volgens de Schijf van Vijf: Gebruik dagelijks een volwaardige voeding:

• ​Eet regelmatig en goed verdeeld over de dagAls u onregelmatig eet kan de hoeveelheid glucose in uw bloed sterk dalen en stijgen. Deze schommelingen kunt u voorkomen door regelmatig en verdeeld over de dag te eten. Gebruik hiervoor het dagmenu, wat u in overleg met de diëtist hebt samengesteld. Om te variëren kunt u gebruik maken van de koolhydraatvariatielijst
• Eet gevarieerd Zorg steeds voor voldoende variatie om in alle benodigde voedingsstoffen te kunnen voorzien.
• Matig vet en suiker Wees matig met producten die veel vet en suiker bevatten om ongewenste gewichtstoename te beperken. De voeding wordt door deze producten minder gezond.
• Alcoholische dranken Wanneer u een alcoholische drank gebruikt, krijgt uw baby ook alcohol binnen. Daarom wordt alcohol gedurende de zwangerschap afgeraden.
• Suikervrije producten Er zijn producten verkrijgbaar met de aanduiding 'voor diabetici'. Bijvoorbeeld: chocolade, gebak, koek, pudding, ijs. Deze producten bevatten geen suiker maar zijn gezoet met zoetstof (bijvoorbeeld sorbitol, lactitol). Ze kunnen echter wel koolhydraten bevatten. Let hierop bij het variëren.
• Zorg voor een goede stoelgang Een goede stoelgang wordt bevorderd door een ruim gebruik van vocht (minimaal 1,5 liter) én voedingsvezels. Voedingsvezel is een verzamelnaam voor de onverteerbare stoffen in onze voeding. Deze komen o.a. voor in plantaardige producten zoals volkorenbrood, volkoren graanproducten, peulvruchten, groente en fruit.
• Vitamine D Voor de opbouw van gezonde botten is vitamine D nodig. Vitamine D zit in margarine en halvarine. Tijdens de zwangerschap leveren deze producten onvoldoende vitamine D. Aanvulling in de vorm van een vitamine-D preparaat (10 µg of 400-600 IE) is dus nodig. Dit wordt geadviseerd vanuit de Gezondheidsraad.

Samenstellen van de maaltijden

Broodmaaltijd

Brood
Kies bij voorkeur donkere broodsoorten zoals bruinbrood, volkorenbrood, roggebrood, volkoren knäckebröd of volkorenbeschuit. Deze bevatten meer ijzer, vitamine B en voedingsvezel. Gebruik de koolhydraat variatielijst voor het variëren van uw broodmaaltijd.

Vetsoort
Gebruik bij voorkeur halvarine op brood.

Beleg
Kaas en vlees bevatten geen koolhydraten. Alle soorten zijn toegestaan (gebruik bij voorkeur magere soorten ). Raadpleeg voor het gebruik van zoet beleg de koolhydraat variatielijst.

N.B.: Lever en leverproducten bevatten veel vitamine A. Teveel vitamine A kan leiden tot aangeboren afwijkingen bij uw kind. Eet om deze reden géén lever. Gebruik van leverproducten niet meer dan één broodbelegging per dag (leverworst, leverpastei, paté, Hausmacher, Berliner).

Eieren
2 à 3x per week kunt u een gekookt of gebakken ei gebruiken. Eieren leveren geen koolhydraten

Dranken
U kunt onbeperkt gebruik maken van:

• thee en koffie zonder suiker
• water en bronwater (bijvoorbeeld Spa rood)

U kunt met mate gebruik maken van:

• light limonade (maximaal 3 glazen per dag)
• ongezoet vruchtensap. Gebruik maximaal 2 glazen vruchtensap verdeeld over de dag. In plaats van 1 glas vruchtensap kunt u 1 portie fruit nemen.
• bouillon (1 beker per dag)

Melkproducten zoals melk, karnemelk, yoghurt, vla en kwark kunt u beperkt gebruiken.
Per dag heeft u 2 à 3 glazen van een melkproduct nodig, totaal 500 ml. Bij zwangerschapsdiabetes is het verstandig om deze melkproducten over de dag te verdelen.

Warme maaltijd

Soep
Heldere en licht gebonden soep zijn 1 x daags extra toegestaan. Raadpleeg voor het gebruik van dik gebonden soep (maaltijdsoep) de koolhydraat variatielijst.

Vlees/Vis
Onder een normale portie vlees verstaan we een lapje van 75 à 100 gram. Van vis wordt meestal iets meer genomen. Vlees en vis bevatten geen koolhydraten, het is dus niet erg als u een enkele keer iets meer neemt (bijvoorbeeld met een barbecue of fondue).

Gebruik bij voorkeur magere vleessoorten (geen rauw vlees of lever tijdens de zwangerschap).

Jus en saus
De jus mag licht gebonden worden. U kunt tomatenpuree, uitjes, champignons of paprika aan de jus toevoegen. Indien u een gebonden saus gebruikt dient u hiervoor een aardappel minder te nemen, of in te passen.
Indien u gebruik wilt maken van kant-en-klare sauzen, kijk dan op het etiket naar de totale hoeveelheid koolhydraten.

Groenten
Gebruik een ruime portie groenten, met uitzondering van peulvruchten, maïs, rode kool en rode bieten waaraan suiker is toegevoegd (neem van deze producten een kleine portie of raadpleeg de koolhydraat variatielijst).
Appelmoes, tutti-frutti en stoofperen bevatten veel meer koolhydraten en kunnen niet als vervanging van groenten gebruikt worden.

Rauwkost
Rauwkost kunt u vrij gebruiken. Rauwkost kan op smaak gebracht worden met kruiden en specerijen, azijn, citroensap, weinig olie, (magere) yoghurt, (magere) kwark of umer. Kant-en-klare producten die geschikt zijn: sla-fris, sla-fiks, magere slasaus (of een kleine hoeveelheid fritessaus).

Aardappelen/pasta/rijst
Aardappelen kunnen één maal per week vervangen worden door een gelijke hoeveelheid frites of gebakken aardappelen. U kunt de aardappelen ook vervangen door rijst, pasta of peulvruchten. Zie hiervoor de koolhydraat variatielijst.

Nagerechten
Vaak wordt geadviseerd het nagerecht 1,5 uur na de warme maaltijd te gebruiken (zie hiervoor uw voorbeeld dagmenu). Geschikte nagerechten zijn: 1 schaaltje (vruchten)yoghurt, (vruchten)kwark of vla.

Tussendoor
Raadpleeg voor het gebruik van tussendoortjes de koolhydraat variatielijst. Gebruik snacks die veel vet en/of suiker bevatten met mate.

Fruit
Probeer 2 porties fruit verdeeld over de dag te gebruiken. In plaats van 1 portie fruit kunt u 1 glas ongezoet vruchtensap nemen.

Onder 1 portie fruit wordt verstaan: 

1 appel
1 kleine banaan
1 sinaasappel
10 druiven
1 peer
1 schijf meloen
2 mandarijnen
2 kleine perziken of nectarines
2 kiwi's
1 schijf ananas
1 schaaltje aardbeien,
kersen,
bessen,
bramen of frambozen (zonder suiker)

Bij vragen of problemen met de voeding kunt u contact opnemen met de diëtist.

Meer lezen over gynaecologie in Amphia?