Wanneer één of meer bloedstolsels in de bloedvaten van de longen terechtkomen (longembolieën), dan kan dat ernstige gevolgen hebben voor iemands gezondheid. Het hart kan minder makkelijk bloed richting de longen pompen, wat kan leiden tot benauwdheid en pijn op de borst en soms zelfs tot een shock of hartstilstand. Een mogelijke behandeling is trombolyse, waarbij een patiënt een sterke bloedverdunner krijgt die het trombus (stolsel) moet oplossen. Dat is een risicovolle behandeling, die bovendien niet voor elke patiënt geschikt is. Daarom gingen longarts-intensivist Merijn Kant, interventieradioloog Farshad Imani en interventiecardioloog Martijn Meuwissen op zoek naar een alternatief om deze ernstig zieke patiënten tóch te kunnen helpen.
Zeer zorgvuldige afweging
Dat bleek nog niet zo eenvoudig. Merijn: ‘Je ziet binnen deze patiëntengroep een enorme verscheidenheid. Sommige mensen hebben nauwelijks last van de longembolieën, terwijl het bij anderen kan leiden tot een shock of een hartstilstand. We werken daarom met verschillende risicoclassificaties met bijbehorende interventies. Een van de meest ingrijpende interventies is een trombolyse. Daaraan zijn risico’s verbonden: door het toedienen van een sterke bloedverdunner kunnen elders in het lichaam bloedingen ontstaan, in enkele gevallen in de hersenen, met mogelijk fatale gevolgen. Net geopereerde patiënten en zwangeren geef je liever ook geen bloedverdunners. Niets doen kan echter ook leiden tot het overlijden van de patiënt. We maken die afweging dus zeer zorgvuldig met alle betrokken medisch specialisten.’
Bloedstolsels gericht verwijderen
Farshad: ‘Sinds een jaar of twee is er een gespecialiseerde katheter beschikbaar waarmee we longembolieën via een bloedvat in de lies gericht kunnen benaderen en verwijderen. In de Verenigde Staten wordt hier al langer ervaring mee opgedaan en dit lijkt een veilig alternatief. In Amphia zetten we deze optie op kleine schaal in bij patiënten met een contra-indicatie voor een trombolyse. We doen wetenschappelijk onderzoek naar het effect van deze behandeling. Is deze interventie inderdaad een veiligere manier om longembolieën te verwijderen? En neemt het risico op een shock, een hartstilstand en ademhalingsproblemen inderdaad af? Dan zou dit een goed alternatief kunnen zijn voor deze patiënten – en mogelijk óók voor de grotere groep die wij high risk noemen. Dat is zeker het onderzoeken waard.’
Multidisciplinair samenwerken
Bij deze behandeling kunnen de artsen niet zonder elkaars expertise. Martijn: ‘We hebben samen een protocol opgesteld voor deze interventie met duidelijke criteria waaraan patiënten moeten voldoen. Toch blijft onze gezamenlijke expertise onmisbaar, juist omdat deze diverse groep lastig in een protocol te vangen is. We stemmen daarom voor elke patiënt met elkaar af. Hebben we de juiste indicatie gesteld? Voldoet de patiënt aan de criteria? En lijken de bloedstolsels inderdaad met een katheter te verwijderen? Pas dan vindt de ingreep plaats. Het effect daarvan is trouwens meteen zichtbaar: zodra de bloedstolsels weggezogen zijn, zie je dat het hart direct beter gaat functioneren. Na de ingreep gaat de patiënt terug naar de ic, waar die goed in de gaten wordt gehouden.’
Minder complicaties en een sneller herstel
Deze behandeling wordt in Nederland nog niet standaard aangeboden. Merijn: ‘We zien dat de ingreep nu vooral wordt uitgevoerd in academische centra en grotere perifere ziekenhuizen met een gespecialiseerd cardiothoracaal centrum, zoals Amphia. Wij hebben tot nu toe vijf patiënten op deze manier geholpen.’ Farshad: ‘We hopen dat ons onderzoek eraan bijdraagt dat we ernstig zieke patiënten met longembolieën steeds beter kunnen helpen, waardoor zij minder complicaties krijgen, sneller herstellen en eerder naar huis kunnen met een goede kwaliteit van leven. Mogelijk blijkt het ook een goede interventie voor minder ernstig zieke patiënten. Dat willen we de komende jaren via wetenschappelijk onderzoek ontdekken.’
