De zorg anders organiseren met kunstmatige intelligentie

Patiënten zijn dik tevreden over de zorg die ze in Amphia krijgen. Maar hoe houden we dat zo, de komende jaren? Met die vraag houdt zorgmarketeer Frank Niemantsverdriet zich bezig. ‘Veel babyboomers worden intussen 75, waardoor de druk op de zorg nog zeker tot 2040 fors zal zijn. Als we blijven werken zoals we nu doen, nemen de wachtlijsten alleen maar toe en neemt de tevredenheid af. We zullen zaken dus anders moeten gaan organiseren en kunstmatige intelligentie (AI) kan ons helpen om dat op een verstandige manier te doen.’

Het stuur stevig beetpakken
‘Sterker nog, de vraag is allang niet meer óf we iets met AI gaan doen, maar wát we ermee gaan doen en waar we het binnen onze organisatie allemaal nuttig kunnen inzetten. Het is belangrijk dat we als zorgprofessionals het stuur stevig beetpakken. Wij moeten aangeven waar AI aan moet voldoen om op een verantwoorde manier inzetbaar te zijn binnen de zorg. AI moet in de eerste plaats voor ons werken – en niet andersom. Ik verwacht dat het effect op de lange termijn enorm zal zijn. Daarom moeten we hier als ziekenhuis mee aan de slag gaan vóórdat het zonder ons wordt gedaan.’

Hybride intelligentie
‘Door slim gebruik te maken van de enorme schat aan data waarover we als ziekenhuis beschikken, kunnen we de kwaliteit, de doelmatigheid en de efficiëntie van onze zorg verder verbeteren. AI zal de taak van de zorgprofessional niet overnemen, maar wel steeds meer ondersteunen. Onze medische expertise en klinische blik kunnen complementair zijn met AI, zodat een soort hybride intelligentie ontstaat. Daarbij is het cruciaal dat medische algoritmes eerlijk, betrouwbaar en uitlegbaar zijn. We moeten kunnen begrijpen hoe ze tot hun uitkomsten komen. Alleen dan kunnen zorgprofessionals de uitkomsten vertrouwen en gebruiken om betere besluiten te nemen en betere gesprekken te hebben met patiënten. Uiteraard blijft de zorgprofessional verantwoordelijk voor het beleid.’

Voorspellen
‘Algoritmes kunnen op verschillende manieren bijdragen aan betere patiëntenzorg. Op den duur kunnen ze bijvoorbeeld voorspellingen doen op basis van grote hoeveelheden data. Stel, een orthopedisch chirurg ziet een patiënt die in aanmerking komt voor een nieuwe knie. Een algoritme kan dan op basis van de patiëntkenmerken, wensen en verwachtingen een gerichte voorspelling geven van de uitkomsten na zes maanden. Daarvoor baseert het algoritme zich op de patiëntkenmerken en de uitkomsten van duizenden eerdere operaties. De voorspelling van het algoritme kan de orthopedisch chirurg helpen om de patiënt op voorhand beter te informeren en te adviseren, passend bij diens manier van leven en de gewenste uitkomsten van de behandeling.’

Preventieve maatregelen
‘Een ander voorbeeld waarbij algoritmes de zorg kunnen verbeteren, is de slimme pleister. Dat is een sensor die op de patiënt wordt aangebracht en die de hartslag, de lichaamstemperatuur en de ademhaling registreert. We onderzoeken of een algoritme op basis van grote hoeveelheden data in staat is om vroegtijdig te signaleren dat een patiënt complicaties ontwikkelt, zoals bloedvergiftiging (sepsis). Daardoor kunnen verpleegkundigen gerichte, preventieve maatregelen treffen vóórdat het misgaat. Tegelijkertijd kunnen we hiermee misschien de ligduur verkorten én het werk voor verpleegkundigen prettiger maken.’

Samenspel
‘Om zulke algoritmes mogelijk te maken, is – naast een grote hoeveelheid data – ook kennis nodig van de werkprocessen en protocollen in het ziekenhuis. Daarom is de ontwikkeling van medische algoritmes altijd een samenspel tussen zorgprofessionals en technici, waarbij verpleegkundigen en artsen aangeven welke ondersteuning zij op welk moment nodig hebben om de juiste beslissing te kunnen nemen.’

Koudwatervrees
‘Het containerbegrip AI wordt nog weleens gehypet. Aan de andere kant bestaat er soms ook wat onnodige angst. Daarom wil ik graag benadrukken dat deze ontwikkelingen niet bedoeld zijn om artsen en verpleegkundigen overbodig te maken. Integendeel, AI en algoritmes kunnen hun werk juist beter en makkelijker maken. Ze helpen onder meer om administratieve handelingen te verlichten en te versnellen, bijvoorbeeld wanneer een arts het patiëntendossier kan bijwerken via slimme spraakherkenning. Zo houden zorgprofessionals meer tijd over om aan hun patiënten te besteden.’

Denkgroep AI
‘Om te bepalen wat we willen ontwikkelen op het gebied van AI en algoritmes, hebben we in Amphia onlangs een denkgroep AI samengesteld met collega’s uit zeer diverse vakgebieden. Daarmee willen we de komende tijd gaan onderzoeken hoe we onze data kunnen inzetten om de zorg beter,  duurzamer en doelmatiger te maken. Daarbij bekijken we dit onderwerp vanuit alle hoeken: medisch, technisch, juridisch en ethisch. De eerste uitkomsten: begin klein en dicht bij de dagelijkse praktijk van de zorgprofessional. Ook eenvoudigere inzichten vanuit bestaande data kunnen het startpunt zijn voor een verbetering. Die praktische insteek past bij Amphia.’

Solide basis
‘Aan data-gedreven werken of AI begin je niet zomaar. Om het mogelijk te maken, zijn collega’s van Bedrijfsinformatie bezig met de noodzakelijke voorbereidingen aan onze data-architectuur. Zo ontwikkelen zij de solide basis die nodig is om die data goed in te kunnen zetten, bijvoorbeeld in de ontwikkeling van AI. De komende jaren leren we steeds beter hoe we ons voordeel kunnen doen met de enorme hoeveelheid gegevens die we verzamelen. AI is daarin een tool waarmee we de patiëntenzorg op een nog hoger niveau kunnen brengen én ons werkplezier kunnen vergroten.’