In Nederlandse ziekenhuizen dreigt een tekort te ontstaan aan arts-assistenten. Ook Amphia werkt hard aan alternatieven om een tekort te voorkomen, vertellen chirurg Eliane Zeestraten en adviseur opleiding en ontwikkeling Kim Berghuis. ‘We willen werken in het ziekenhuis aantrekkelijker maken door aankomend artsen een traineeship aan te bieden naast de reguliere anios-trajecten. Dat traineeship bestaat uit meerdere specialismen en biedt voldoende ruimte voor coaching en een goede werk-privébalans. We hopen dat daardoor méér aankomend artsen kiezen voor een carrière in het ziekenhuis.'
Tekort
En dat is hard nodig, want jonge collega’s zijn onmisbaar op de werkvloer. ‘Een tekort aan arts-assistenten die niet in opleiding zijn, zorgt op korte termijn voor problemen met de roosters en dienstbezetting, en kan op lange termijn zorgen voor een tekort aan medisch specialisten en de continuïteit van onze zorg in gevaar brengen. Het is dus cruciaal dat voldoende mensen blijven kiezen voor een toekomst als arts in het ziekenhuis.’ De afgelopen decennia stonden jonge artsen in de rij om in het ziekenhuis te werken, maar de afgelopen jaren lijkt hierin een kentering te ontstaan, zoals is beschreven in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG). Vacatures blijven langdurig onvervuld en de assistentenkamers worden leger en leger.
Hoge werkdruk en burn-out
Het lijkt erop dat steeds meer coassistenten het na hun opleiding niet zien zitten om in het ziekenhuis aan de slag te gaan. Dat blijkt onder meer uit een rondgang van het NTvG langs 24 Nederlandse ziekenhuizen. ‘Daaruit blijkt dat aankomend artsen anders kijken naar hun toekomst dan de huidige artsen. Zij zien het meer als een baan en minder als een roeping en vinden dat er méér in het leven is dan alleen werken. Ze zoeken bovendien naar meer werkplezier en mogelijkheden voor zelfontplooiing. Aankomend artsen merken dat de werkdruk in het ziekenhuis hoog is, waardoor klachten als overbelasting en burn-out op de loer liggen. Daardoor wordt het ziekenhuis een steeds minder aantrekkelijke keuze. Waar het artsenvak vroeger een roeping was waar je alles voor op wilde geven, zoeken jonge basisartsen steeds duidelijker naar een betere werk-privébalans. Aankomend artsen kiezen daarom liever voor een carrière bij een ander type zorginstelling of zelfs helemáál buiten de zorg. Zo komen duizenden afgestudeerde artsen uiteindelijk niet in het ziekenhuis terecht, terwijl ze daar zo hard nodig zijn.’ Of, zoals Medisch Contact het in september 2023 verwoordde: er is geen artsentekort, er is een tekort aan dokters die willen doorleren. Actie is dus noodzakelijk, zeker met het oog op de vergrijzing. ‘We willen aankomend artsen laten zien hoe mooi het vak van medisch specialist kan zijn en zodoende meer mensen ervan overtuigen om te kiezen voor een toekomst in het ziekenhuis. Daarbij willen we zorgen voor een betere balans tussen werk en privé, waardoor het beroep van arts aantrekkelijker wordt. Amphia wil ook in dat opzicht een goede werkgever zijn.’
Bij meerdere specialismen meekijken
Een ander deel van de oplossing voor het tekort aan jonge dokters in het ziekenhuis ligt misschien in een betere begeleiding bij het nemen van loopbaanbeslissingen. ‘Waar coassistenten 10 jaar geleden al precies wisten welke richting ze op wilden gaan, zien we nu meer twijfel. De huidige coassistenten willen zich niet meer voor één tot anderhalf jaar committeren aan één specialisme. Ze definiëren ‘succes’ als ‘gelukkig zijn’ en kunnen dit bij een langdurig commitment aan één specialisme niet overzien. In hun vriendenkring zien ze immers ook dat jobhoppen steeds normaler is geworden.’ De Federatie Medisch Specialisten signaleert dit ook in de Contourennota voor beroepsprofiel medisch specialist, die zij schreven in het kader van Opleiden 2025: Zelfontplooiing is bij deze jonge generatie uiteindelijk het hoogste goed. De drang naar beter, meer, fijner, mooier en vooral leuker is sterker dan we ooit bij leeftijdsgenoten gezien hebben. De huidige vorm van werken en solliciteren op een opleidingsplaats bij één specialisme sluit hier mogelijk niet voldoende op aan.
Arts-traineeship
‘Coaching is dus van belang om een passende toekomstvisie uit te stippelen en artsen te behouden voor Amphia. We gingen dus op zoek naar een vorm die beter past en ontwikkelden voor Amphia een arts-traineeship: een breder ingestoken traject, waarbij een afgestudeerd arts binnen meerdere specialismen enkele maanden ervaring op kan doen als arts-assistent. We kijken daarbij als ziekenhuis ook vanuit meerdere specialismen naar de kandidaat. Mocht een bepaald specialisme op dat moment geen plek hebben of een kandidaat mogelijk niet geschikt achten, dan kan deze bij een ander specialisme wellicht wél met veel plezier aan de slag. Zo laten we enthousiaste jonge collega’s niet meer de deur uitlopen, maar krijgt iedereen een aanbod op maat. Om het traineeship tot stand te brengen, hebben we wel wat praktische en financiële hobbels moeten nemen. Gelukkig voelen steeds meer betrokkenen de noodzaak om in actie te komen en krijgen we veel positieve reacties op dit initiatief.’
